Kookik

ชีวภาค (Biosphere)

       ชีวภาค (Biosphere)  หมายถึง บริเวณของผิวโลก รวมทั้งในบรรยากาศและใต้ดินที่มีสิ่งมีชีวิตเกิดขึ้นทั้งที่มีชีวิตอยู่และตายไปแล้ว ได้แก่ พืช สัตว์ มนุษย์ โดยพื้นที่หรือถิ่นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ที่มีความสัมพันธ์กันและมีการปรับปรุงตัวของสิ่งมีชีวิตให้เข้ากับสภาวะแวดล้อมของท้องถิ่นนั้นๆ ทั้งในด้านบรรยากาศ ธรณีภาค และอุทกภาค

       1) ปรากฏการณ์ทางชีวภาคของพืช ที่สำคัญ มีดังนี้

           1.1  ลักษณะทางกายภาพของพืช พืชมีองค์ประกอบทางชีวภาพเฉพาะที่มีความแตกต่าง สามารถเห็นได้ชัด  แบ่งออกเป็น

          ประเภทของพืช  เช่น ไม้ยืนต้น  ไม้ล้มลุก  ไม้เถา  ไม้เกาะ หญ้า  กาฝาก  เป็นต้น

          ขนาดและความสูงของลำต้น  เช่น ไม้ยืนต้นมีขนาดลำต้นสูงใหญ่ เป็นไม้เนื้อแข็ง มีกิ่งก้านสาขา  ส่วนไม้พ่มมีขนาดลำต้นเล็ก มีเนื้อไม้ไม่มาก ลำต้นไม่สูงขึ้นอยู่รวมกันเป็นกอ

          การแผ่ร่มเงา  เช่น ร่มเงาของพืชจะทำให้อุณหภูมิของดินเปลี่ยนไป ช่วยให้แบคทีเรีย รวมถึงสัตว์เล็กๆ อาศัยอยู่ได้ และเพิ่มจำนวนมากขึ้น สภาพของดินมีความอุดมสมบูรณ์ จนในที่สุดจะมีพืชอื่นๆ ขึ้นตามกันมา ซึ่งเป็นพืชที่มีขนาดใหญ่กว่าพืชเดิม สร้างร่มเงาแก่ดินมากขึ้น เป็นต้น

         การทำหน้าที่ของพืช  เช่น พืชจะดูดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์มาใช้ในการสังเคราะห์แสงและคายแก๊สออกซิเจนออกมา ซึ่งเป็นแก๊สที่มีประโยชน์ต่อสิ่งมีชีวิต เป็นต้น

        ลักษณะของขนาดของใบ รูปร่าง  เช่น  พืชในเขตแห้งแล้งจะมีใบมันและเป็นพืชมีหนาม ส่วนพืชในเขตร้อนชื้น จะมีใบใหญ่และเขียวชอุ่มตลอดทั้งปี  เป็นต้น

         1.2 การกระจายของพืชพรรณธรรมชาติในโลก การกระจายของพืชพรรณ จำแนกตามสภาพแวดล้อมแบ่งได้  3 ประเภทตามชีววัฏจักร คือ

        1 พืชที่เจริญเติบโตได้ในน้ำเค็ม  เช่น  สาหร่าย  หญ้าทะเล  

        2 พืชที่เจริญเติบโตได้ในน้ำจืด  บริเวณชายตลิ่งของแหล่งน้ำจืดและในพื้นที่น้ำจืดจะมีพืชหลายชนิดที่เจริญเติบโตอยู่ 

        3 พืชที่เจริญเติบโตในแผ่นดิน  บริเวณแผ่นดินที่มีพืชขึ้นได้แบ่งออกตามลักษณะของพืชได้ 4 ชนิด  ประกอบด้วย  ป่าไม้  ป่าสลับทุ่งหญ้า  ทุ่งหญ้าและพืชทะเลทราย  

         2) ปรากฏการณ์ทางชีวภาคของสัตว์
สัตว์ชนิดต่างๆ ที่อาศัยอยู่ในโลกมีแหล่งหรือถิ่นที่อยู่หลัก 7 พื้นที่  ดังนี้

         1. สัตว์ในเขตป่าดิบ  
          เขตร้อนชื้นจะมีป่าไม้ที่เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์นานาชนิด เช่น ลิง ค้างคาว งู นกแก้ว มด ตัวต่อ ผึ้ง เสือ สมเสร็จ ชิมแปนซี กอริลลา เป็นต้น โดยสัตว์ต่างๆ จะอาศัยอยู่ทั้งบนดิน และบนต้นไม้ นอกจากนี้ ในแม่น้ำและบึงจะมีจระเข้และปลาชนิดต่างๆอาศัยอยู่

         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         2.  สัตว์ในเขตป่าอบอ่น
         สัตว์ขนาดเล็กที่พบเห็นในเขตป่าอบอุ่นจะมีการเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา เช่น สัตว์จำพวกกระรอกพันธ์ต่างๆ  ส่วนในพื้นที่ป่าขนาดใหญ่จะพบสัตว์ประเภทหมีและกวางชนิดต่างๆ  เขตป่าอบอุ่นในทวีปออสเตรเลียจะพบ อโคลา (koala) และนกนานาชนิด เช่น นกกีวีในประเทศนิวซีแลนด์ โดยพื้นล่างจะมีทั้งกิ้งก่า ทาก ส่วนในลำน้ำ จะมีปลาชนิดต่างๆ กบ เต่า เป็นต้น

       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           3.  สัตว์ในเขตท่งหญ้า

        สัตว์ที่พบ เช่น เนื้อทราย วัว ม้าลาย วัวกระทิง ซีดาห์ สิงโต หมาป่า ช้าง แรด ฮิปโปโปเตมัส ยีราฟ และนกกระจอกเทศ เป็นต้น  สำหรับในบางพื้นที่จะมีสัตว์ประจำถิ่น ได้แก่ จิงโจ้ ในประเทศออสเตรเลีย หมาป่า กวางในทวีปอเมริกาเหนือ และหมีแพนดาในประเทศจีน

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         4. สัตว์ในเขตทะเลทราย
        จะพบสัตว์ประเภท ตะขาบ แมงป่อง ผึ้ง ผีเสื้อ สัตว์เลื้อยคลาน และนกชนิดต่างๆ  โดยสัตวในเขตทะเลทรายมักจะมีสีผิวสวยงาม

 

 

 

 

 

 

 

 

       

 

 

 

        5. สัตว์ในเขตขั้วโลก 
        เนื่องจากสภาพอากาศที่หนาวเย็น สัตว์ในเขตนี้จึงเป็นสัตว์ประเภทที่มีขนยาว เช่น กวางแคริบูน หมีขาว หมีสีน้ำตาล กรต่ายป่า  ส่วนในทะเลจะพบ ปลา ฟองน้ำ วาฬ กุ้งกริล เป็นต้น

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

 

 

 

 

        6. สัตว์ในเขตภูเขา 
        สัตว์ที่อยู่ตามพื้นที่สูง เช่น หมี กวาง ลามา จามรี ในพื้นที่ลาดชันจะพบ แกะ แพะ  นอกจากนี้ยังพบแมลงต่างๆ  เช่น ผีเสื้อ ตั๊กแตน เป็นต้น

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                7. สัตว์ในมหาสมุทร

         ในน้ำเค็มของทะเลและมหาสมุทรเป็นที่อยู่ของสัตว์ตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ เช่น กุ้ง หอย ปู ปลา โลมา วาฬ เป็นต้น โดยในเขตน้ำลึกจะมีสัตว์ซึ่งสามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่มืดและหนาวเย็นได้  เช่น ปลากระเบน และปลาไหลบางชนิด เป็นต้น